1. Hành vi phạm tội man rợ được lý giải như thế nào?
Dư luận rúng động với hành vi phạm tội man rợ trong những vụ án giết người, phân xác phi tang. Có thể kể đến một số vụ án ám ảnh đặc biệt như: Nguyễn Đức Nghĩa – sinh viên Đại học Ngoại thương chặt đầu người yêu cũ (năm 2010), thợ mộc Nguyễn Hải Dương (Bình Phước) giết hết gia đình bạn gái cũ vì hận tình (năm 2015), vợ giết chồng, phân xác ở Bình Dương do mâu thuẫn tình cảm (năm 2017).
Hay Vụ cô gái bị sát hại ở chợ đầu mối Thủ Đức hung thủ Nguyễn Thị Ngọc Dung (39 tuổi, ngụ quận 12, TPHCM) được xác định là nghi phạm sát hại cô gái H.T.T.T. (26 tuổi, ngụ tỉnh Long An) bằng cách đâm nhiều nhát dao vào đầu cổ, ngực nạn nhân tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức vào trưa 30/9.
Và gần đây nhất là sự việc Á khôi 17 tuổi bị sát hại, phân xác phi tang ở Sông Hồng, Hà Nội vào ngày 13-10.
Có thể thấy hung thủ đến từ mọi tầng lớp xã hội. Từ sinh viên đại học, người lao động tay chân hay doanh nhân thành đạt đều có thể trở thành tội phạm. Điểm chung là họ đủ khả năng tự chủ về hành vi, nhận thức về hành động, nhưng lại có thể xuống tay một cách tàn độc.
Động cơ gây án của các vụ việc trên thường bắt nguồn từ mâu thuẫn. Cảm xúc nhất thời đạt đến đỉnh điểm dẫn đến hành vi phạm tội được thực hiện man rợ theo bản năng chứ không có chủ đích từ trước.
Theo quá trình diễn biến tâm lý tội phạm, sau khi gây án, hung thủ thường tìm cách xóa dấu vết và phi tang thi thể nạn nhân. Nguyên nhân một phần do hung thủ bị ám ảnh, chi phối bởi những vụ án trước đây - gọi là "cơ chế ám thị xã hội".
Các vụ án mạng man rợ như vậy thực sự khiến dư luận xã hội bàng hoàng và lo lắng. Xin chia sẻ một số nhận định về hiện tượng này:
- Nguyên nhân sâu xa thường là do mâu thuẫn, thù hằn dồn nén trong quan hệ giữa các cá nhân liên quan. Khi xung đột leo thang mà không được giải quyết thỏa đáng, cảm xúc tiêu cực tích tụ sẽ dễ dẫn đến bạo lực.
- Một số trường hợp hung thủ có vấn đề về tâm lý, rối loạn nhân cách hoặc bệnh tâm thần. Họ không kiểm soát được cảm xúc và hành vi của bản thân.
- Sự phô trương, câu view của một số phương tiện truyền thông khi đưa tin về các vụ án có thể gây ảnh hưởng tiêu cực, kích động bạo lực.
Hành vi phạm tội man rợ là hành vi tàn bạo, độc ác và phi nhân tính, thường được thực hiện một cách bất ngờ và không có chủ đích từ trước.
Điểm chung của các tội phạm man rợ là họ đủ khả năng tự chủ về hành vi, nhận thức về hành động, nhưng lại có thể xuống tay một cách tàn độc.
Động cơ gây án của các vụ việc thường bắt nguồn từ mâu thuẫn và cảm xúc nhất thời đạt đến đỉnh điểm. Theo các chuyên gia tâm lý, để ngăn chặn tội phạm man rợ, cần thực hiện nhiều giải pháp như:
- Tăng cường giáo dục về pháp luật, đạo đức, lối sống và ý thức phòng ngừa tội phạm.
- Cung cấp dịch vụ tư vấn tâm lý rộng rãi hơn để mọi người có thể tiếp cận, nhất là những người có nguy cơ mắc bệnh tâm thần.
- Kết hợp giữa tuyên truyền chung và tuyên truyền cá biệt với nhóm đối tượng có nguy cơ cao phạm tội giết người.
- Thực hiện hướng dẫn nhân dân nắm vững các quy định của pháp luật về công tác phòng, chống tội phạm để thực hiện và tích cực tham gia.
- Công tác hòa giải cũng cần phải chú trọng thực hiện bởi việc kịp thời phát hiện giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ quần chúng nhân dân sẽ giúp hạn chế bạo lực, bức xúc và giảm những vụ án đau lòng xảy ra.
- Ngoài ra, các chuyên gia cũng cho rằng, việc truyền thông, đặc biệt là các mạng xã hội thường xuyên khai thác tình tiết ly kỳ nhằm thu hút người xem đã tạo ra một bầu không khí tiêu cực, ảnh hưởng đến cách nhìn nhận và hành vi của người tiếp cận thông tin. Do đó, cần có sự cân nhắc và kiểm soát trong việc truyền thông các vụ án man rợ để tránh tình trạng này.
- Cải thiện hệ thống pháp luật để xử lý nhanh và nghiêm minh các vụ án, tránh để hung thủ lặp lại hành vi tội ác.
Chúng ta cần tiếp tục nỗ lực để xây dựng một xã hội lành mạnh, văn minh và nhân ái hơn.
2.Có thể phân tích hành vi phạm tội man rợ thông qua tâm lý học?
Có thể phân tích hành vi phạm tội man rợ thông qua tâm lý học. Theo các chuyên gia tâm lý, hành vi phạm tội man rợ thường bắt nguồn từ mâu thuẫn và cảm xúc nhất thời đạt đến đỉnh điểm. Điểm chung của các tội phạm man rợ là họ đủ khả năng tự chủ về hành vi, nhận thức về hành động, nhưng lại có thể xuống tay một cách tàn độc. Hành vi giết người man rợ, ác tính cao, thể hiện sự ích kỷ cao độ, coi thường tính mạng người khác. Hành vi bị thúc đẩy bởi động cơ thoát mãn nhu cầu vật chất, ở đây là nhu cầu có tiền mua ma tuý sử dụng. Với mục đích chiếm đoạt được tài sản, đồng thời bị thúc đẩy bởi nỗi lo sợ nếu để nạn nhân sống hành vi phạm tội sẽ bị tố giác, đối tượng đã quyết tâm tước đoạt sinh mạng nạn nhân một cách man rợ, bỏ ngoài tai lời khẩn cầu xin tha mạng của nạn nhân.
Để ngăn chặn tội phạm man rợ, cần thực hiện nhiều giải pháp như tăng cường giáo dục về pháp luật, đạo đức, lối sống và ý thức phòng ngừa tội phạm. Kết hợp giữa tuyên truyền chung và tuyên truyền cá biệt với nhóm đối tượng có nguy cơ cao phạm tội giết người. Thực hiện hướng dẫn nhân dân nắm vững các quy định của pháp luật về công tác phòng, chống tội phạm để thực hiện và tích cực tham gia. Công tác hòa giải cũng cần phải chú trọng thực hiện bởi việc kịp thời phát hiện giải quyết mâu thuẫn trong nội bộ quần chúng nhân dân sẽ giúp hạn chế bạo lực, bức xúc và giảm những vụ án đau lòng xảy ra.
Việc truyền thông, đặc biệt là các mạng xã hội thường xuyên khai thác tình tiết ly kỳ nhằm thu hút người xem đã tạo ra một bầu không khí tiêu cực, ảnh hưởng đến cách nhìn nhận và hành vi của người tiếp cận thông tin. Do đó, cần có sự cân nhắc và kiểm soát trong việc truyền thông các vụ án man rợ để tránh tình trạng này.
Trích dẫn:
[1] https://spiderum.com/bai-dang/Phan-tich-Tam-ly-toi-pham-tu-nhung-vu-an-cuc-ky-man-ro-nhung-hanh-dong-phi-nhan-tinh-phan-xa-hoi-trong-thoi-gian-gan-day-gdd
[2] https://baophapluat.vn/chuyen-gia-toi-pham-hoc-phan-tich-ve-hanh-vi-giet-nguoi-man-ro-trong-vu-sat-hai-nu-sinh-hoc-vien-ngan-hang-post369073.html
[3] https://cand.com.vn/Ban-tin-113/Ly-giai-hanh-vi-pham-toi-man-ro-cua-ke-giet-nguoi-Nguyen-Duc-Nghia-i94066/
[4] https://thanhnien.vn/vu-tham-sat-5-tho-rung-giai-ma-tam-ly-toi-pham-ke-giet-nguoi-185253543.htm
[5] https://phapluatxahoi.kinhtedothi.vn/chuyen-gia-toi-pham-hoc-phan-tich-dien-bien-tam-ly-cua-bao-mau-bat-coc-sat-hai-be-gai-2-tuoi-353516.html
[6] https://luatminhkhue.vn/tam-ly-nhan-cach-cua-tung-loai-toi-pham.aspx
3. Tạo sao hung thủ đến từ mọi tầng lớp xã hội. Từ sinh viên đại học, người lao động tay chân hay doanh nhân thành đạt đều có thể trở thành tội phạm man rợ. Có phải bị ám thị xã hội không?.
Thực tế, bất kỳ ai cũng có khả năng trở thành hung thủ phạm tội nếu không kiềm chế được cảm xúc tiêu cực của bản thân. Một số lý do có thể giải thích tại sao:
- Rối loạn nhân cách, bệnh tâm thần: Những người này khó kiểm soát cảm xúc và có xu hướng bạo lực hơn. Họ có thể là sinh viên, người lao động hay doanh nhân.
- Mâu thuẫn tích tụ: Khi mâu thuẫn không được giải quyết tốt, cảm xúc tiêu cực sẽ tích tụ và có thể bùng phát bất cứ lúc nào. Điều này không phụ thuộc vào địa vị xã hội.
- Ám ảnh bạo lực từ truyền thông: Việc phơi bày quá nhiều chi tiết độc đáo về các vụ án có thể gây ảnh hưởng tiêu cực, kích động hành vi bạo lực ở một số người.
- Về mặt sinh học, khi phạm tội, não bộ tiết ra nhiều chất dẫn truyền thần kinh gây hưng phấn như dopamine, norepinephrine. Điều này khiến hung thủ có cảm giác thích thú, hài lòng khi thực hiện hành vi tàn ác. Tuy nhiên, đây chỉ là phản ứng sinh học bình thường, không phải nguyên nhân sâu xa khiến họ phạm tội.
Như vậy, nguyên nhân phức tạp, đòi hỏi phải có cách tiếp cận đa chiều từ xã hội để giải quyết vấn nạn này. Chúng ta cần tập trung nhiều hơn vào phòng ngừa, chứ không chỉ trừng phạt sau khi xảy ra tội ác.
Trích dẫn:
[1] https://vksndtc.gov.vn/tin-tuc-su-kien/chi-thi-cong-tac-nganh-kiem-sat-nhan-dan-nam-2019/nguyen-nhan-toi-pham-ngay-cang-tre-hoa-va-cac-giai-s23-t9836.html
[2] https://luatminhkhue.vn/cac-phuong-phap-tac-dong-tam-ly-trong-dieu-tra-toi-pham.aspx
[3] https://thuvienphapluat.vn/cong-dong-dan-luat/tu-vu-giet-nguoi-tai-quan-7-the-nao-la-giet-nguoi-co-tinh-chat-%E2%80%9Cman-ro%E2%80%9D-196683.aspx
[4] https://nld.com.vn/thoi-su/nhung-vu-an-man-ro-vi-dau-nen-noi-20231018072834567.htm
[5] https://luatminhkhue.vn/tac-dong-tam-ly-trong-hoat-dong-dieu-tra-vu-an-hinh-su.aspx
[6] https://lsvn.vn/toi-pham-moi-truong-va-cac-hanh-vi-vi-pham-hanh-chinh-trong-linh-vuc-bao-ve-moi-truong1647615170.html
[7] https://vinmec.com/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/san-phu-khoa-va-ho-tro-sinh-san/cac-hormone-va-chat-dan-truyen-duoc-san-sinh-trong-hoat-dong-tinh-duc/
[8] https://www.bbc.com/vietnamese/forum/2015/02/150226_vi_sao_viet_nam_nhieu_toi_pham
[9] https://vovgiaothong.vn/newsaudio/toi-pham-bat-coc-tong-tien-manh-dong-can-de-cao-canh-giac-d35458.html
[10] https://tapchitoaan.vn/ban-ve-tinh-tiet-quy-dinh-tai-diem-i-khoan-1-dieu-123-blhs6897.html
[11] https://pnwboces.org
[12] https://www.luatthinhtri.com/chi-tiet/tam-ly-toi-pham-la-gi-cau-truc-cua-hanh-vi-pham-toi-884.html
[13] http://tailieu.ttbd.gov.vn:8080/index.php/tai-lieu/chuyen-de-chuyen-sau/item/2325-phan-tich-khai-ni-m-t-i-ph-m-v-moi-tru-ng
[14] https://kiemsat.vn/dau-vet-dac-trung-trong-dieu-tra-toi-pham-51696.html
[15] https://luatminhkhue.vn/nguyen-nhan-cua-toi-pham-la-gi.aspx
[16] https://www.studocu.com/vn/document/truong-dai-hoc-khoa-hoc-xa-hoi-va-nhan-van/social-psycholoci/nhom-4-anh-huong-xa-hoi-cai-toi-lay-lan-thoa-hiep-am-thi/64782212
[17] https://youtube.com/watch?v=yv-j7jknBQ4
[18] https://books.google.com/books?dq=nguy%C3%AAn+nh%C3%A2n+hung+th%E1%BB%A7+%C4%91%E1%BA%BFn+t%E1%BB%AB+m%E1%BB%8Di+t%E1%BA%A7ng+l%E1%BB%9Bp+x%C3%A3+h%E1%BB%99i&hl=en&id=XRykEAAAQBAJ&lpg=PT360&ots=mn8O1EEDUS&pg=PT360&sa=X&sig=ACfU3U2U-AGnV3KBbo02oeSWyySMPUVy_A&source=bl&ved=2ahUKEwjhuNSV0v6BAxUQSTABHSNVCzkQ6AF6BAgBEAE
[19] https://www.luatthinhtri.com/chi-tiet/phan-tich-tam-ly-toi-pham-1046.html
[20] https://kiemsat.vn/toi-pham-ve-moi-truong-trong-phap-luat-quoc-te-va-kinh-nghiem-cho-viet-nam-65249.html
[21] https://www.msdmanuals.com/vi/chuy%C3%AAn-gia/r%E1%BB%91i-lo%E1%BA%A1n-t%C3%A2m-th%E1%BA%A7n/h%C3%A0nh-vi-t%E1%BB%B1-s%C3%A1t-v%C3%A0-t%E1%BB%B1-g%C3%A2y-t%E1%BB%95n-th%C6%B0%C6%A1ng/h%C3%A0nh-vi-t%E1%BB
%B1-s%C3%A1t
[22] https://nhandan.vn/phong-ngua-toi-pham-do-nguyen-nhan-xa-hoi-post325451.html
[23] https://sti.vista.gov.vn/tw/Lists/TaiLieuKHCN/Attachments/315698/CVv328S1202021087.pdf
[24] https://youtube.com/watch?v=4AP01cRyzoU
[25] https://books.google.com/books?dq=nguy%C3%AAn+nh%C3%A2n+hung+th%E1%BB%A7+%C4%91%E1%BA%BFn+t%E1%BB%AB+m%E1%BB%8Di+t%E1%BA%A7ng+l%E1%BB%9Bp+x%C3%A3+h%E1%BB%99i&hl=en&id=EmNGAgAAQBAJ&lpg=PA124&ots=E4JhKmUHcm&pg=PA124&sa=X&sig=ACfU3U3QmkuR-oACpZVrIN6A1ZIx-I5JzQ&source=bl&ved=2ahUKEwjhuNSV0v6BAxUQSTABHSNVCzkQ6AF6BAgIEAE
4.Có những chất nào được tìm thấy trong cơ thể của người phạm tội man rợ?
Một số chất đã được tìm thấy ở mức độ cao hơn trong cơ thể của những người phạm tội bạo lực và man rợ bao gồm:
- Testosterone: một hormone giới tính nam liên quan đến hành vi hung hăng và bạo lực. Người phạm tội thường có mức testosterone cao hơn người bình thường[1]
- Adrenaline: một hormone kích thích não bộ và làm tăng nhịp tim, huyết áp. Nó gây phấn khích và kích động hành vi hung hăng. Mức adrenaline tăng cao trong lúc phạm tội.Cùng với arginine vasopressin và oxytocin, những neuropeptide điều chỉnh phản ứng stress và hoạt động của trục hypothalamic-pituitary-adrenal, được biết đến là có khả năng điều chỉnh hành vi hung hăng[3].
- Cortisol: hormone stress làm suy yếu khả năng kiểm soát cảm xúc. Người phạm tội thường có mức cortisol cao mất cân bằng.Một nhóm các nhà nghiên cứu hành vi thần kinh đã phát hiện ở chuột một vòng lặp phản hồi dương tính nhanh chóng giữa phản ứng stress hormonal và hệ thống hung hăng của não bộ[2].
- Dopamine: chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm cho cảm giác hưng phấn, thỏa mãn. Khi phạm tội, não sản sinh nhiều dopamine hơn.
- Serotonin: liên quan đến điều chỉnh tâm trạng và cảm xúc. Người có hành vi bạo lực thường thiếu hụt serotonin.
- Testosterone, adrenaline và dopamine tăng cao khi phạm tội chỉ là phản ứng sinh lý bình thường, chúng không phải là nguyên nhân trực tiếp.
Hành vi bạo lực là kết quả của sự tương tác phức tạp giữa nhiều yếu tố bao gồm di truyền, môi trường, và tình huống cụ thể[4][5].
Tham khảo:
(1) Testosterone and cortisol levels are linked to criminal behavior ....
https://www.psypost.org/2022/12/testosterone-and-cortisol-levels-are-linked-to-criminal-behavior-according-to-new-research-64477
(2) Frontiers | Neurobiology of Aggressive Behavior—Role of Autoantibodies ....
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyt.2019.00872/full
(3) Hormones, stress and aggression--A vicious cycle.
https://www.apa.org/monitor/nov04/hormones
(4) Frontiers | Aggression in Women: Behavior, Brain and Hormones.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fnbeh.2018.00081/full
(5) https://doi.org/10.3389/fnbeh.2018.00081
5. Lãnh vực nghiên cứu của Tâm lý học tội phạm hiện đại
Tâm lý học tội phạm hiện đại là một lĩnh vực nghiên cứu tâm lý học tập trung vào việc hiểu và giải thích các nguyên nhân và động cơ đằng sau hành vi phạm pháp trong xã hội ngày nay. Đây là một lĩnh vực quan trọng vì nó có thể giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tâm lý, hành vi và các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tội phạm, từ đó cung cấp căn cứ cho các biện pháp phòng ngừa và xử lý tốt hơn.
Dưới đây là một số chủ đề và phương pháp tâm lý học tội phạm hiện đại mà các nhà nghiên cứu và chuyên gia thường quan tâm:
-Tâm lý tội phạm và hành vi phạm tội: Nghiên cứu về tâm lý tội phạm tập trung vào việc hiểu tại sao một người lại thực hiện các hành vi phạm tội. Điều này bao gồm việc tìm hiểu về các yếu tố tâm lý, xã hội và văn hóa có thể ảnh hưởng đến hành vi phạm tội.
-Nhận thức về tội phạm: Nghiên cứu về nhận thức về tội phạm tập trung vào cách mà con người nhìn nhận và hiểu về hành vi phạm pháp. Điều này có thể giúp tạo ra các chương trình giáo dục và phòng ngừa tội phạm hiệu quả.
-Tâm lý tội phạm trẻ em và thanh thiếu niên: Nghiên cứu về tâm lý tội phạm ở đối tượng trẻ em và thanh thiếu niên nhằm hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển hành vi phạm tội và đề xuất các biện pháp can thiệp phù hợp.
-Tâm lý của nạn nhân tội phạm: Nghiên cứu về tâm lý của nạn nhân tập trung vào việc hiểu cách mà các nạn nhân tội phạm trải qua sự tác động của tội phạm đối với tâm hồn, cảm xúc và tâm trạng của họ.
-Điều tra hình sự và tâm lý học tội phạm: Áp dụng kiến thức tâm lý học vào việc thu thập và phân tích chứng cứ trong các điều tra hình sự.
-Điều trị tâm lý cho tội phạm: Phát triển các phương pháp điều trị và can thiệp tâm lý học nhằm giúp tội phạm hồi phục và trở lại xã hội một cách tích cực.
-Tâm lý học tội phạm và công tố viên, luật sư: Nghiên cứu về tâm lý học có thể áp dụng vào việc nâng cao khả năng điều tra và đánh giá của các chuyên gia pháp lý.
Nhớ rằng, tâm lý học tội phạm là một lĩnh vực rất phức tạp và đòi hỏi sự kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và ứng dụng thực tiễn. Các nhà nghiên cứu và chuyên gia thường cần tiếp tục nghiên cứu để cung cấp những phương pháp và giải pháp ngày càng hiệu quả cho vấn đề tội phạm hiện đại.
EBook
1. Tâm lý học tội phạm 1
https://thuviensach.vn/pdf/viewer.php?id=5adca5
2. Tâm lý học tội phạm 2
https://thuviensach.vn/pdf/viewer.php?id=12adc2
3. Tâm lý những kẻ sát nhân hàng loạt
https://thuviensach.vn/pdf/viewer.php?id=2aaa1b
Đăng nhận xét